Η Μάκα, γνωστή και ως «Περουβιανό τζίνσενγκ», είναι ένα λαχανικό-ρίζα, που μοιάζει με το ραπανάκι και κατάγεται από το Περού. Η ρίζα φύεται στα βουνά του Περού, σε υψόμετρο 4000 με 4500 μέτρα, καθιστώντας τη ως ένα από τα φυτά που φύονται σε εξαιρετικά υψηλό υψόμετρο. Ο τοπικός πληθυσμός στις περουβιανές Άνδεις  χρησιμοποιεί παραδοσιακά τη μάκα για ενέργεια και ζωτικότητα.

Η ρίζα μάκα περιέχει σημαντικό αριθμό αμινοξέων, υδατανθράκων και μετάλλων, όπως ασβέστιο, φώσφορο, ψευδάργυρο, μαγνήσιο, σίδηρο, καθώς και βιταμίνες Β1,Β2, Β12, C και Ε. Συχνά αναφέρεται ως υπερτροφή (superfood). Είναι επίσης πλούσια σε φυτικές ίνες και περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις πρωτεϊνών και λιπαρών οξέων. Παρόλο που ο μηχανισμός δράσης της δεν είναι σαφής ακόμα, η ρίζα μάκα θεωρείται ότι έχει δράση adaptogenic (=προσαρμογόνα), η οποία αυξάνει την ικανότητα του σώματος να αντιστέκεται ενάντια σε σωματικούς και διανοητικούς στρεσογόνους παράγοντες.

 Υπάρχει η αντίληψη ότι η θερμική επεξεργασία (μαγείρεμα) της μάκα επηρεάζει (θετικά ή αρνητικά) το φυτοθρεπτικό προφίλ του φυτού. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί για τη μάκα, αλλά αφορά άλλα λαχανικά όπως το μπρόκολο, τη γλυκοπατάτα και τις ντομάτες. Επομένως, δεν είναι γνωστός ο τρόπος που το μαγείρεμα επιδρά στην μακα. Παραδοσιακά η μάκα αποξηραίνεται για συντήρηση και αποθήκευση. Με αυτόν τον τρόπο η μάκα σκληραίνει πολύ και γι αυτό οι Περουβιανοί τη βράζουν, ώστε να γίνει βρώσιμη. Στις κλινικές δοκιμές και τις έρευνες, που διεξήχθησαν μέχρι σήμερα, έχει χρησιμοποιηθεί μόνο ωμή, αναμεμιγμένη, αποξηραμένη ρίζα μάκας, συνήθως σε μορφή κάψουλας, με ημερήσια χρήση 1500-3000mg. 

Γενική υγεία – Η μάκα θεωρείται παραδοσιακά μία πολύ θρεπτική τροφή  και για αυτό χρησιμοποιείται ως ενισχυτικό της διατροφής από την παιδική ηλικία. Σε έρευνα που διεξήχθη σε άτομα, που παραδοσιακά καταναλώνουν μάκα, στις Άνδεις του Περού (πάνω από 400μ υψόμετρο) διαπιστώθηκε ότι η κατανάλωση μάκα συνδέεται με καλύτερη υγεία γενικότερα, χαμηλά ποσοστά καταγμάτων και ναυτίας του βουνού. Επίσης, η κατανάλωση μάκα  σχετίζεται άμεσα με το χαμηλό σωματικό βάρος, τον περιορισμό της φλεγμονής και την χαμηλή αρτηριακή πίεση.

Γυναικεία σεξουαλικότητα – λίμπιντο (επιθυμία) - Έχει αποδειχθεί ότι η μάκα δρα ως φυσικό αφροδισιακό. Παράλληλα, βελτιώνει τη διάθεση χωρίς να επιδρά στις ορμόνες. Σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση η χορήγηση 3500mg μάκα ημερησίως για έξι εβδομάδες, είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των ψυχολογικών συμπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ανησυχίας, του άγχους και της κατάθλιψης, ενώ καταπολεμά τη σεξουαλική δυσλειτουργία ανεξαρτήτως της δραστηριότητας των οιστρογόνων και των ανδρογόνων.

Μία συνήθης  παρενέργεια των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων και των SSRIs (= εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης / ειδικός αναστολέας επαναπρόσληψης) είναι η σεξουαλική δυσλειτουργία και η πτώση της λίμπιντο(επιθυμία). Σε γυναίκες με σεξουαλική δυσλειτουργία (λόγω πρόσληψης SSRIs) η χορήγηση 3000mg συμπληρώματος μάκα ημερησίως είχε ως αποτέλεσμα  τη σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης και της λίμπιντο.

Σεξουαλική υγεία των ανδρών – Μία κλινική μελέτη σε άνδρες με στυτική δυσλειτουργία έδειξε ότι η χορήγηση 2400mg  μάκα ημερησίως σε διάστημα 12 μηνών είχε  ως αποτέλεσμα μία μετριοπαθή αλλά σημαντική βελτίωση στη στυτική  λειτουργία  και την γενικότερη σεξουαλική υγεία. Η στυτική δυσλειτουργία επηρεάζει το 52% του ανδρικού πληθυσμού.

Η μάκα επίσης βελτιώνει την ποιότητα, την ποσότητα και την κινητικότητα του σπέρματος. Σύμφωνα με έρευνες και δοκιμές, η ημερήσια πρόσληψη 1500-3000mg μάκα αυξάνει σημαντικά την ποιότητα, την ποσότητα και την κινητικότητα του σπέρματος χωρίς να επηρεάζει τα επίπεδα των σεξουαλικών ορμονών. Τα ευρήματα της έρευνας επιβεβαιώθηκαν και ενισχύθηκαν από δύο ακόλουθες έρευνες  διάρκειας τριών μηνών και ημερήσιας δοσολογίας 1500-3000mg.

Γονιμότητα – παραδοσιακά η μάκα χρησιμοποιείται για την ενίσχυση της ανδρικής και της γυναικείας γονιμότητας. Παρόλο που δεν έχει ακόμα άμεσα αποδειχθεί επιστημονικά και δεν υπάρχει αντίστοιχη βιβλιογραφία, η μάκα φαίνεται να βελτιώνει την υγεία του ανδρικού σπέρματος και την γυναικεία γονιμότητα. Δεν επηρεάζει τα επίπεδα της τεστοστερόνης και των οιστρογόνων, αλλά η δράση της οφείλεται στην υψηλή διαθρεπτική της αξία και τις ισχυρές αντιοξειδωτικές της ιδιότητες, που συμβάλλουν στην ενίσχυση του ανδρικού σπέρματος. Στις γυναίκες η ευεργετική δράση της μάκα οφείλεται στην ενίσχυση της λουτεοτρόπου ορμόνης και επομένως στην ενίσχυση της γονιμότητας.

Συμπτώματα εμμηνόπαυσης - Η χρήση της μάκα σε γυναίκες που βρίσκονται σε εμμηνόπαυση βελτιώνει σημαντικά το ορμονικό τους προφίλ και καταπολεμά τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Έρευνα για τη χρήση της μάκα (2000mg  για 4 μήνες) ως εναλλακτικής θεραπείας της κλασσικής ορμονοθεραπείας (HRT) για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, είχε ως αποτέλεσμα τη βελτίωση του ορμονικού προφίλ των συμμετεχόντων γυναικών, τον περιορισμό των συμπτωμάτων, τη ρύθμιση του σωματικού βάρους, των τριγλυκεριδίων και της χοληστερόλης. Τα ευρήματα της έρευνας επιβεβαιώθηκαν και ενισχύθηκαν και πάλι από μία ακόλουθη έρευνα, κατά την οποία διαπιστώθηκε η μείωση της συχνότητας και της έντασης των συμπτωμάτων (εξάψεις και νυχτερινή εφίδρωση), κάνοντας τους ερευνητές να συμπεραίνουν ότι η μάκα αποτελεί μια «ελκυστική μη  ορμονική  λύση, για τις γυναίκες, που υποφέρουν από εμμηνοπαυσιακά και μεταεμμηνοπαυσιακά συμπτώματα, στη μορφή ενός φυσικού  φυτού, εναλλακτικού στην  ορμονοθεραπεία,  περιορίζοντας την εξάρτηση από προγράμματα ορμονικής θεραπείας».

Ενέργεια – Παραδοσιακά η μάκα χρησιμοποιείται για την ενίσχυση της ενέργειας και  της ζωτικότητας του οργανισμού και την καταπολέμηση της κόπωσης. Κατά τη διάρκεια μίας έρευνας, χορηγήθηκαν σε μία ομάδα ανδρών ποδηλάτων 2000mg συμπληρώματος μάκα για διάστημα 14 ημερών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων της ενέργειάς τους, της σεξουαλικής τους επιθυμίας και των αθλητικών (ποδηλατικών) τους επιδόσεων, που μετρήθηκαν σε 40χλ διάστημα ποδηλασίας.

Πιθανή εφαρμογή/Ενδείξεις: Κόπωση, σεξουαλική επιθυμία (λίμπιντο), σεξουαλική δυσλειτουργία, στυτική δυσλειτουργία, εμμηνόπαυση, εξάψεις, νυχτερινή εφίδρωση, γονιμότητα, ενίσχυση της ποιότητας, της ποσότητας και της κινητικότητας του σπέρματος.